استاندارد ATEX

استاندارد ATEX

استانداردهای ملی و بین المللی متعددی برای مناطق خطرناک وجود دارد. اما این طبقه بندی ها را می توان در دو دسته کلی خلاصه کرد:

۱-    استانداردهای آمریکای شمالی(NEC)

۲-    استانداردهای کمیسیون بین المللی برق فنی/ اروپائی ( IEC )

این دو نوع استاندارد تنها در منطقه خاص خودشان به کار نمی روند. برای مثال شعبه آفریقایی یک شرکت چند ملیتی آمریکایی ممکن است از استانداردهای آمریکای شمالی استفاده کند هر چند کارخانه اش بیرون در آمریکای شمالی است و استاندارد کمیسیون بین المللی برق فنی (IEC) مشابه استانداردهای اروپائی است، انتظار می رود تمام کشورهای عضو (IEC) از جمله آمریکا از این استاندارد پیروی کنند. اما استاندارد آمریکای شمالی هنوز مرسوم است و در آمریکای شمالی استفاده می شود. تلاش هایی برای انطباق این دو استاندارد صورت گرفته. برای کاربران این استانداردها، آشنایی با هر دو این استانداردها مهم است. چرا که استانداردهای ملی از این دو استخراج شده اند و هرجایی که شما باشید حتی اگر از استاندارد ملی پیروی کنید متوجه خواهید شد که این استاندارد از یکی از این دو استاندارد استخراج شده است.

راهنمای ATEX

استاندارد ATEX در اتحادیه اروپا به کار می رود. این استاندارد تجارت آزاد را در اتحادیه اروپا با همسو کردن نیازهای حقوقی و فنی برای محصولاتی که در شرایط انفجاری به کار می رود تسهیل می کند. این استاندارد برای تجهیزات الکتریکی و غیر الکتریکی و سیستم های حفاظتی به کار می رود. این استاندارد از اول ژولای ۲۰۰۳ اجباری شده است. استاندارد ATEX تجهیزات بسیاری را شامل می شود. این دسته شامل لوازمی است که در کارخانه های پتروشیمی، معدن و یا شاید جاهایی که امکان انفجار وجود دارد به کار می رود. به عبارتی ۳ پیش شرط برای به کارگیری این استاندارد وجود دارد :

۱–      تجهیز باید خودش منبع آتش سوزی باشد.

۲–      تجهیز در محیط قابل انفجار به کار برود.

۳–      تجهیز در شرایط نرمال باشد.

۴–      این استاندارد همچنین شامل لوازمی است که برای استفاده ایمن یا لوازم ایمنی برای استفاده ایمن از تجهیزات را شامل می شود. تجهیزات اخیر ممکن است بیرون از محیط قابل انفجار هم به کار رود.

سیستم علامتگذاری ATEX

علامتگذاری در ATEX متفاوت است. علامتگذاری AT شامل ۳ چیز زیر است:

۱–      گروه تجهیزات

۲–      شاخه تجهیزات

۳–      گروه مواد

در ادامه این ۳ گروه را توضیح می دهیم.

گروه تجهیزات

این گروه نشان دهنده محل قرارگیری تجهیزات است که آیا در معادن هستند یا خیر ؟

زیر گروه I برای استفاده در مناطق معدنی است خصوصاً معادن زیرزمینی که خطر نشت گاز معدن در آنها وجود دارد.

زیر گروه II تکمیل کننده تجهیزات است که برای بقیه مکانهای خطر که در زیر گروه I قرار ندارند، مورد استفاده قرار می گیرد.

شاخه تجهیزات

این دومین تکه از اطلاعات مورد نیاز برای تشریح سطح امنیت مورد نیاز است. این شاخه به ۳ زیر سطح تقسیم می شود که آنها را به نام های زیر شاخه ۱ ، زیر شاخه ۲ ، زیر شاخه ۳ می شناسیم.

زیر شاخه ۱:

برای تجهیزاتی که در سطح بالایی از ایمنی قرار داشته باشند، از این شناسه استفاده می کنیم که در نهایت در برگیرنده ۲ ابزار مستقل حفاظتی هستند.

زیر شاخه ۲ :

این دسته شامل تجهیزاتی هستند که تنها در بردارنده سطح ایمنی ابزار حفاظتی هستند. البته این سطح هم جزء سطوح بالای ایمنی هستند.

زیر شاخه ۳ :

اینها تجهیزاتی هستند که از سطح عادی توجه و مراقبت برخوردار هستند.

گروه مواد

آخرین قسمت اطلاعات، موارد مربوط به مواد هست.

G برای توصیف موقعیت حفاظت از انفجارهایی است که در فضاهایی اتفاق می افتند که شامل گازها، بخارها،‌ و یا غبارها هستند.

D برای توصیف ایمنی انفجارهایی است که در محیط های پر ذره اتفاق می افتند. ما تمامی این موارد را در جدول زیر نشان می دهیم.

شاخه تجهیزات طبقه IEC نوع حفاظت
G 1 طبقه ۰ ۲ ابزار مستقل حفاظتی
۲ G مورد نیاز است. طبقه ۱ ۱ ابزار مستقل حفاظتی
۳ G مورد نیاز است. البته G 1 و یا G2 هم قابل قبول است. طبقه ۲ سطح ۱ ایمنی که متمرکز بر عملیات معمول است.
D1 منطقه ۲۰ ۲ ابزار مستقل حفاظتی
D2 منطقه ۲۱ ۱ ابزار مستقل حفاظتی
D3 منطقه ۲۲ ۱ سطح ایمنی که متمرکز بر عملیات معمول است.

توجه کنید که سه طبقه بندی زیر سیستم ATEX بستگی کاملی به طبقه بندی نرمال که شامل تناسب کاملی از مناطق، گروه ها و طبقه بندی های دمایی هستند، دارد.

گرچه ایالات متحده غالباً سیستم طبقه بندی آمریکای شمالی را دنبال می کند. اما همچنان یکی از اعضای IEC است و باید هماهنگ با استانداردهای IEC، استانداردهای ملی خودش را تدوین کند. به معنای دیگر ایالات متحده نیز همگام با معنا شناسی ناحیه حرکت می کند تا معنا شناسی منطقه ها و گروه ها. بنابراین ماده ۵۰۵ بیان کننده شاخص های مالی الکتریکی هستند که در سال ۱۹۹۶ مناطق خطرناک را بر اساس محتوای استانداردهای ناحیه ها، طبقه بندی کرد تا بر اساس منطقه بندی.

به هر حال باید این مطلب را درک کرد که، پیش نیازهای این سیستم دقیق معادل سیستم IEC نیستند و تفاوتهایی هنوز وجود دارد. اما مفهوم همپوشانندگی یکسان است.

اگر شما گیج شده اید یا قاطی کرده اید، نگران نباشید، شما تنها نیستید. خیلی از افراد احساس می کنند این ۲ سیستم علیرغم داشتن مفاهیم عالی در این دهکده جهانی قادر نیستند برای مدتی طولانی مستقل از هم حرکت کنند. در نهایت امروزه حرکتهایی جهت یکسان کردن و تلفیق کردن این دو سیستم داخل یک واحد منسجم دیده می شود. این حرکت به نام هماهنگی در استاندارد سازی شناخته می شود.

حرکت برای هماهنگ کردن مناطق خطرناک و استانداردهای حفاظتی انفجارات به نام تصویر IEC EX شناخته می شود.